-
1 do
I dō, dedī, datum, dare1)а) давать (d. alicui bibere Pl, Cato; d. pecuniam C)qui dedit beneficium, taceat Sen — кто сделал доброе дело, пусть молчит (об этом)б) подавать, протягивать (alicui manum O etc.; aliquid in manum Pl)перен. d. manus C, Cs, Nep — сдаваться, признавать себя побеждённымв) предлагать ( accipere quod datur C); раздавать ( frumentum plebi VP); выдавать ( praemium pro pietate C)d. filiam in matrimonium Cs — выдавать дочь замужг) даровать (vitam C, V; libertatem C); разрешать, позволять (d. bonum malumque dignoscere Sen)iter alicui per provinciam d. Cs — разрешить кому-л. проход через (свою) провинциюд) преподносить, дарить, приносить (в дар) (alicui dona Pl; alicui aliquid dono Ter, Nep); передавать, вручать ( alicui litteras ad aliquem C)d. fibellum C — подать жалобуaliquem defensum d. V — защитить кого-л.d. motus Lcr — приводить в движениеplus stomacho, quam consilio d. Q — руководствоваться больше своим пылом, чем рассудкомscripta foras d. C — выпускать в свет сочинения2) приносить в жертву ( deo exta O); посвящать, воздвигать, строить (deo templum O)3) порождать, производить на свет (liberos Ctl; prolem V)4) образовывать ( longos tortūs V)d. impĕtum L — ворваться5) отправлять, посылать ( litteras ex Trebulano C)6) вносить, платить (aes и aera H, O etc.); понести (poenas C etc.); доставлять ( apes mella dant O)materiam d. invidiae C — давать пищу ненависти7) делать ход в игре (d. calculum C)calculus datus C, Q — ход8) отпускать, ослаблять ( lora V)d. laxas habenas V — опустить поводья9) устраивать (alicui cenam Pl, Ter, C etc.; ludos populo L); ставить на сцене, инсценировать (fabulam Ter, C)10)а) наносить, причинять (alicui damnum Ter; vulnera ferro O)d. ruinas (stragem) Lcr — производить разгромvela d. ventis O, V — распустить паруса по ветруd. verba ventis O — пускать слова на ветерd. verba alicui Ter — надуть кого-л.d. alicui civitatem VP — предоставить кому-л. право гражданства11)а) проливать ( lacrimas O); наливать ( vinum in manūs Pt); испускать ( lucem H)d. fumos O — дымитьсяб) издавать (sonum V; gemitum O)12)а) произносить (voces, dicta O, V)б) сообщать, рассказывать, называть ( unum da mini ex oratoribus illis C)paucis dabo Ter — (почему это случилось), я расскажу в немногих словахiste qui sit, da nobis V — скажи нам, кто онquem mihi dabis, qui aliquod pretium tempori ponat? Sen — кого ты мне назовёшь, кто хоть сколько-нибудь умел бы ценить время?13) закидывать ( retro capillos O); класть, вкладывать, опускать (corpus tumulo O; urnae ossa Pers); погружать ( in fluvios ardentia membra Lcr)d. bracchia collo V — обнять руками за шею14) заковывать ( monstrum catenis H)15) ставить, натягивать (vela carinae O; fila lyrae O); протягивать ( bracchia ad aliquid O)16) подставлять ( alicui cervīces C)terga d. (= vertere) C, L, O etc. — обратиться в бегство17) отводить ( alicui locum in theatro T); посвящать ( noctem spmno O и quieti L)quae dederam supra, relego Pers — то, что я допустил раньше, беру назадdasne animes morte interire? — Do vero C — признаёшь ли, что со смертью погибают (и) души? — Да, признаю19)а) вменять (aliquid laudi, crimini alicui C); назначать ( alicui diem PJ); обрекать (aliquem exitio Lcr, O; morbo mortique Lcr; urbem excidio ac ruinis L)d. aliquid famae H, T — сделать что-л. в интересах репутацииб) повергать (aliquem in luctum O, in timorem Pl)20)а) бросать, швырять (aliquem in и ad terram Lcr, Pl)ambitione praeceps datus est Sl — честолюбие (Мария) его и погубилоб) ввергать ( aliquem in caveam Pl); предавать ( corpus sepulturae Su)d. aliquem in ruborem Pl — вогнать кого-л. в краску (заставить покраснеть)21) помещать, отдавать ( aliquem in hanc domum Ter); отправлять ( aliquem Luceriam L)22) вверять, передавать (filiam genero V, O; infantem nutrīci O)23) внушать, вдохнуть (spem C; animos O); наводить, навеять ( alicui somnum O)24) причинять ( alicui dolorem C)25) назначать (aliquem comitem QC; arbitrum C); определять, класть (finem alicui и alicui rei O etc.)26)а) обращать ( hostes in fugam Cs)sese d. in fugam и fugae C — обращаться в бегство (см. тж. ниже sub dare se 4.)27) прощать ( aliquid alicui C)28) решатьd. rationem alicujus rei Pl, rhH. — отдавать отчёт в чём-л.nomen d. C — явиться, за писаться, поступить (преим. на военную службу)do, dico, addico Vr, Macr — предоставляю (права), произношу (приговоры), присуждаю ( юридическая формула — « tria verba» O — которой претор официально выражал свои права и функции)II dō: как dare se (или dari)ubi sidĕre detur O — (облетая затопленную землю, птица ищет), где бы можно было сестьpotestates, quas licet sentire, non datur cernere Ap — силы, которые можно ощущать, но которых нельзя видеть2) показываться ( dare se urbi Vop)3) обнаруживать себя, выказать себя (d. se alicui placidum O)aequo se d. campo V — выйти в чистое поле (для сражения)se obvium alicui d. L — повстречаться с кем-л.se d. alicui in conspectum C — предстать перед кем-л.4) войти ( in medias acies V)se d. intro C — проникнуть внутрьsese fluvio (dat.) d. V — броситься в рекуse tecto d. H — спрыгнуть с крышиse in viam d. C — пуститься в путьd. se fugae C — пуститься бежатьsese in pedes d. Pl — удирать5) принимать участие (convivio Su; in bella V)6) покоряться, подчиняться, уступать, поддаваться, сдаваться (alicui Pl, Ter, C etc.)7) представиться, быть в распоряжении8)а) предаваться (quieti, somno C, PJ etc.; voluptatibus C)d. se vento Cs — плыть по воле ветраб) посвящать себя (huic generi litterarum C; ad legendos libros C)d. se auctoritati senatūs C — стараться поднять авторитет сената9) вести себяita dat se res Poëta ap. C — так обстоит делоprout tempus ac res se daret L — в зависимости от того, как сложатся время и обстоятельства (смотря по обстоятельствам)III dō (греч.) Enn, Aus = domum (acc.) -
2 inferre
1) вносить, res inf. in fundum pignoris nomine (1. 1 § 1 D. 43, 33);pignori res illata (1. 1 § 5 D. 43, 32. 1. 11 § 5 D. 13, 7. 1. 4 pr. 1. 7 § 1 D. 20, 2. 1. 11 § 2 D. 20, 4. 1. 5 D. 4, 65);
mortuum, ossa mortui (in locum aliquem, in sepulcrum) inferre, хоронить: interdictum de mortuo inferendo (tit. D. 11 8. cf. 1. 6 § 4 D. 1, 8. 1. 17 pr. D. 7, 1. 1. 6 § 6 D. 10, 3. 1. 2 § 1. 2. 1. 4. 6 pr. 1. 10. 11. 43 pr. D. 11, 7. 1. 39 D. 17, 2. 1. 20 § 3 D. 29, 2. l. 3 § 3 D. 47, 12);
illatio, похороны: ill. quae sepulturae causa fit;
ill. testatoris (1. 2 § 3. 1. 4 D. 11, 7);
2) вносить, ставить в счет, записывать (1. 38 D. 3, 5. 1. 22 § 8 D. 33, 2. 1. 12 D. 34, 3. 1. 40 pr. D. 40, 7). 3) уплачивать, fisсо, aerario (s. in aerarium) inf. pecuniam, solidos, poenam (1. 3 § 5 D. 47, 12. 1. 15 § 6. 1. 36, D. 49, 14);pedem finibus inferre, вступать в чужие пределы (1. 18 § 2 D. 41, 2).
inf. vectigal (1. 7 § 1 D. 39, 4. 1. 8 C. 10, 47. 1. 17 § 4 D. 22, 1. l. 11 pr. eod.);
inf. pensiones (1. 58 pr. D. 7, 1);
annua (1. 21 § 5 D. 33, 1);
summam dotis (1. 12 D. 33, 4. 1. 78 § 14 D. 36, 1);
pretium (1. 34 § 1 D. 31. 1. 9 § 2 D. 41, 1);
aestimationem (1. 14 § 2 D. 32. 1. 101 pr. D. 46, 3);
illatio, внесение подати (1. 2 C. 11, 61. 1. 2 C. Th. 6, 22. 1. 13 C. Th. 8, 5. 1. 2 C. Th. 11, 1. 1. 1 C. Th. 11, 19);
4) наносить, причинять, in corpus inf. iniuriam (1. 1 § 2 D. 47, 10);ill. capitalis, платить подушное (1. 23 pr. C. 11, 47).
vilnus inf. alicui (1. 7 § 8 eod);
manus inf. (1. 1 § 1 eod. 1. 3 pr. § 3. 5. 6 D. 48, 21. 1. 74 D. 50, 17);
damnum (1. 41 D. 21. 1. 1. 24 pr. D. 39, 2);
vim, metum (1. 3 § 1. 1. 8 pr. 1. 14 § 5. 12. 1. 21 pr. D. 4, 2. 1. 45 § 4 D. 9, 2. 1. 8 D. 48, 8. 1. 1 § 4 eod. 1. 29 § 9 D. 48, 5);
5) иск предъявлять, иногда обвинять, inf. actionem (1. 52 § 1 D. 15, 1. 1. 39 pr. D. 26, 7. 1. 77 § 14 D. 31. 1. 24 § 3 D. 40, 12. 1. 28 D 44, 7. 1. 44 § 1 D. 5. 1. 1. 4 pr. D. 35, 3. 1. 10 D. 44, 1. 1. 39 § 3 D. 40, 12. 1. 2 D. 40, 15. 1 10 C. 2. 4. 1. 76 § 9 D. 31. 1. 12 D. 48, 10. 1. 1 § 9. 10 D. 48, 16. 1. 11. 18 C. 9, 9);illatio stupri (Paul. V. 4 § 1).
6) возлагать на кого что, inf. necessitatem (1. 55 § 2 D. 36, 1). 7) предлагать: inf. iusiurandum (1. 28 § 10 D. 12, 2. 1. 25 § 3 D. 22, 3. 1. 1. 11 C. 4, 1);calumniam (1. 14 D. 48, 1).
illatio sacramenti = delatio (1. 26 § 1 C. 4, 32).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > inferre
См. также в других словарях:
CADAVER — a cadendo, Latinis Graecisque, quibus πτῶμα dicitur. Quod videre propinquis aliisque olim nefas, attrectare, piaculum habitum. Vide infra ubi de Funebribus ac Morticinio. Hinc Cadavera hostium sepulturâ arcendi aut canibus laceranda obiciendi,… … Hofmann J. Lexicon universale
ЕВХАРИСТИЯ. ЧАСТЬ II — Е. в православной Церкви II тысячелетия Е. в Византии в XI в. К XI в. визант. богослужение приобрело почти тот вид, какой оно сохраняло в правосл. Церкви все последующее тысячелетие; в его основе лежала древняя к польская традиция, значительно… … Православная энциклопедия
EXEQUIARUM Ritus — Apud Romanos, ubi animam aegrotus exhalare coepisset, qui proximiores erant, si domi moriebatur, spiritum eius ore excipiebant, ut desiderium discedentis e vita amici testarentur, morientisque oculos claudebant (qui postea in rogo rursus aperti)… … Hofmann J. Lexicon universale
CRUX — I. CRUX apud Russos, sollenni osculô tacta, fidei pignus in illa gente maxime sollenne habetur. Quemadmodum de Pelagio scribit Sigebertus, ad A. C. 552. illum insimulatum mortis Vigilii Episcopi Romani tenentem sancta Euangelia et Crucem, publice … Hofmann J. Lexicon universale
Irische Kanonensammlung — Die Collectio Canonum Hibernensis oder auch kurz Hibernensis genannt, ist eine im 8. Jahrhundert in Irland entstandene systematische Sammlung kanonischen Rechts, die sich über England und Frankreich in ganz Westeuropa verbreitete und über vier… … Deutsch Wikipedia
ARCA Mortualis — indigitatur Petronio Iubet mariti sui corpus tolli ex arca atque illi, quae vacabat, cruci affigi: in Glossis σορος, i. e. Sarcophagus, aliter Graecis ληνὸς, item πυελος, quae voces synonymae sunt. Fiebant illae primum ex lapide Sarcophago, de… … Hofmann J. Lexicon universale
AUTOCHIRES — Graece Αὐτόχειρες, aliter Αὐτοφόροι, i. e. Suicide, qui ipsi sibi mortem consciscunt, apud Hebraeos, soli sepulturae honore caruerunt, uti Iosephus docet de Bell. Iud. l. 3. c. 25. Nec id mirum, cum in hos aliud supplicium constitui non possit,… … Hofmann J. Lexicon universale
CONDITORIUM — apud Sueton. Aug. c. 18. Per idem tempus conditorium et corpus Magni Alexandri, cum prolatum (Alexandriae) e penetrali subiecisset oculis (Augustus) coronâ aureâ impositâ et floribus aspersis veneralus est: quibusdam est, quam Strabo, l. ult.… … Hofmann J. Lexicon universale
HOMO — a Rom. significatione varie novatur. In iure feudali is primatio dicitur, qui, accepto feudo, domino tenetur militare. Al. Vasallus, olim quoque Baro et leudes. Irem quilibet praediorum tenens. Etiam cliens, famulus. subditus quivis. Aliquando… … Hofmann J. Lexicon universale
HUMATUS — a sepulto quî differat, Plin. exponit l. 7. c. 54. Sepultus intelligitur quoquo modo conditus: humatus vero humo contectus. Ad quem l. Dalechamp. In ustrina, inquit, mortui comburebantur: humabantur, cum iusta persoluta fuissent, post Denicale… … Hofmann J. Lexicon universale
Collectio Canonum Hibernensis — Die Collectio Canonum Hibernensis, oder auch kurz Hibernensis genannt, ist eine im 8. Jahrhundert in Irland entstandene systematische Sammlung kanonischen Rechts, die sich über England und Frankreich in ganz Westeuropa verbreitete und über vier… … Deutsch Wikipedia